Vài nét về cộng đồng người Việt tại Ba Lan

Lớp người đầu tiên chọn Ba Lan làm quê hương thứ hai chính là những lưu học sinh và nghiên cứu sinh sau khi tốt nghiệp đã ở lại sinh cơ lập nghiệp, lấy vợ, lấy chồng người Ba Lan và chính thức hình thành nhóm người định cư đầu tiên. Cộng đồng người Việt Nam ở Ba Lan được người dân bản xứ và dư luận trong nước đánh giá là cộng đồng biết làm ăn kinh tế, có nhiều thành đạt trong hoạt động kinh doanh, văn hoá, giáo dục, thường đi tiên phong trong một số lĩnh vực so với cộng đồng các dân tộc khác ở Ba Lan và so với người Việt Nam ở nhiều nước châu Âu.

Cho đến thời điểm hiện nay ước tính số người Việt Nam đang làm ăn, sinh sống ở Ba Lan là khoảng 30 ngàn. Số lượng các tổ chức đoàn thể lên tới vài chục, với những tên gọi, tôn chỉ mục đích hoạt động hết sức phong phú, đa dạng: Hội Người Việt Nam tại Ba Lan, Hội Văn hoá - Xã hội, Hội Doanh nghiệp, Hội Phụ nữ, Hội người cao tuổi, Hội Thanh niên, Ban Từ thiện, Hội người VN yêu kính đạo Phật, Câu lạc bộ (CLB) Cựu chiến binh, CLB Lê Quý Đôn, Trung tâm văn hóa Văn Lang, Trường tiếng Việt, Báo Quê Việt, CLB Thơ, Đội Văn nghệ, Liên đoàn bóng đá (với 8, 9 CLB thành viên), Hiệp hội Tenis (với 7, 8 CLB thành viên), CLB khiêu vũ, CLB cầu lông, CLB bóng bàn, CLB golf, các CLB Võ thuật, Võ đường, các hội đồng hương Nghệ Tĩnh, Thái Bình, Thanh Hoá, Nam Định, Hải Dương, Hưng Yên, Hải Phòng, Kinh Bắc, CLB Hà Thành, các chi hội của Hội người Việt ở Raszyn, Lodz, Krakow, Wroclaw v.v...

Đại sứ Việt Nam tại Ba Lan Phạm Kiến Thiết thay mặt thủ tướng chính phủ Trao tặng bằng khen của Thủ tướng cho Hội phụ nữ Việt Nam tại Ba Lan 6/2014

Trong hơn 12 năm qua kể từ khi thành lập, Hội Phụ nữ là nhân tố tích cực trong các hoạt động của Cộng đồng Việt Nam tại Ba Lan. Nhiều hoạt động của Hội đã trở thành hoạt động truyền thống hàng năm như: Kỷ niệm ngày phụ nữ Quốc tế 8-3, ngày phụ nữ Việt Nam 20-10, tổ chức vui chơi cho các cháu nhân dịp 1-6, Tết Trung thu, tổ chức các chuyến tham quan du lịch... Ngày 28/4/2014, Hội Phụ nữ VN tại Ba Lan đã vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen vì “đã có nhiều thành tích trong củng cố, phát triển cộng đồng người Việt ở nước ngoài và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc”.

Đã từ lâu cộng đồng người Việt tại Ba Lan là cầu nối duy trì mối quan hệ về nhiều mặt giữa Việt Nam và Ba Lan, trong đó đặc biệt là quan hệ thương mại. Đến nay, với việc làm ăn bài bản này cộng đồng một lần nữa chứng tỏ sức mạnh của mình đối với các doanh nghiệp, doanh nhân và cả các cơ quan trong nước. 

Hàng rào ngôn ngữ không là trở ngại lớn đối với những lớp kiều dân Việt Nam chưa có hoặc không có điều kiện để hiểu biết thông thạo ngôn ngữ nước sở tại trong giao tiếp, làm ăn sinh sống. Các thế hệ nối tiếp dễ dàng giữ được ngôn ngữ, phong tục tập quán. Các phong trào cộng đồng, sinh hoạt văn hóa, tâm linh, thể thao... cũng có nhiều cơ hội phát triển.

Vai trò của Hội người Việt Nam tại Ba Lan

Hội người Việt Nam tại Ba Lan được thành lập ngày 20/3/1999. Hơn 15 năm qua, Hội đã tồn tại và hoạt động với sứ mệnh là tổ chức nòng cốt của cộng đồng. Hội đã tập hợp được đông đảo bà con tham gia trực tiếp và gián tiếp vào các hoạt động chung toàn cộng đồng. Hội đã, đang và sẽ là tổ chức luôn gắn liền với việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của cộng đồng và trong mọi nơi, mọi lúc xẩy ra “sự cố”, Hội luôn có mặt để hỗ trợ bà con. Hội là đơn vị phối hợp cùng Đại sứ quán và các hội đoàn khác tổ chức những hoạt động văn hoá - xã hội của cộng đồng, như Tết cổ truyền, Quốc khánh, biểu diễn văn nghệ, thi “Người đẹp thanh lịch”, ngày Văn hoá Việt Nam, các hoạt động thể thao. Hội là đơn vị nòng cốt trong các hoạt động từ thiện, tổ chức quyên góp ủng hộ các nạn nhân thiên tai, bão lụt ở Việt Nam và Ba Lan... Hội là cầu nối trong các hoạt động ngoại giao, có quan hệ tốt với chính quyền và các nhà chính trị, nghị sĩ, nhà báo Ba Lan.

Đại sứ Nguyễn Hoằng cùng nhiều cán bộ Đại sứ quán, đại diện các tổ chức Hội đoàn người Việt tại Ba Lan đã đến dự lễ cùng đông đảo thành viên Hội phụ nữ.

Trong thời gian qua, mỗi tổ chức cộng đồng đều có những hoạt động phù hợp với đặc trưng riêng của mình, nhưng phối hợp chặt chẽ với nhau để cùng xây dựng một cộng đồng lớn mạnh toàn diện. Trong các hoạt động chung, Hội Người Việt Nam tại Ba Lan luôn là rường cột chính, là chỗ dựa tin cậy của Đại sứ quán và Ban công tác cộng đồng. Kể từ Đại hội khóa V (năm 2011) các tổ chức cộng đồng đăng ký là thành viên tập thể của Hội người Việt Nam đã tăng lên đáng kể, trong đó có Hội Người cao tuổi, Hội người Việt Nam yêu kính đạo Phật, CLB Cựu chiến binh, CLB Lê Quý Đôn, các Hội đồng hương, Liên đoàn bóng đá, các CLB tenis, bóng bàn, quần vợt v.v... Vai trò của Hội người Việt Nam tại Ba Lan đã thể hiện một cách cụ thể trong các hoạt động sau:

- Tổ chức thành công một số hoạt động văn hóa, thể thao, từ thiện gây tiếng vang lớn trong dư luận, góp phần nâng cao vị thế của cộng đồng, như Ngày Việt Nam tại Sân vận động POLONIA năm 2004, trong đó có trận giao hữu bóng đá với đội các ngôi sao sân khấu và điện ảnh Ba Lan. Ngày hội văn hóa tưng bừng ở OROŃSKO năm 2009, trong đó có sự phối hợp hết sức ấn tượng ở mọi lĩnh vực từ văn hóa, thể thao, nghệ thuật đến ẩm thực, Ngày hội bóng đá EURO - VIET 2010 dựa vào sự tài trợ của công ty PTAK ở Lodz. Gần đây nhất, có thể kể đến việc tổ chức hơn 4000 người xuống đường biểu tình ngày 18/5/2014 khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan 981 trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Tổ chức hội thảo về chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa với sự tham gia của các học giả Ba Lan và Việt Nam.

- Tổ chức thành công một số cuộc gặp gỡ với các nghị sĩ, các cấp chính quyền, lãnh đạo Cục biên phòng, cảnh sát cấp thành phố và cấp quận, lãnh đạo hải quan, phòng thuế... để phản ánh tình hình làm ăn sinh sống và những nguyện vọng của bà con cộng đồng, qua đó giúp các cấp chính quyền có cái nhìn đúng đắn hơn và có chính sách phù hợp hơn đối với cộng đồng trong từng giai đoạn.

- Giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, thăm hỏi người đau ốm, đặc biệt tổ chức tang lễ, chôn cất và chuyển hài cốt một số người không có bà con thân thích về nước.

- Là tổ chức duy nhất có đại diện của mình ở trong nước để tiến hành các hoạt động hiếu hỉ, từ thiện và thắt chặt quan hệ với các tổ chức hữu nghị, các cơ quan truyền thông trong nước, phục vụ nhu cầu về nhiều mặt của cộng đồng.

- Cùng các tổ chức khác phát động những đợt quyên góp tiền để mua đất và từ 2013 đến nay đã tiến hành xây dựng Trung tâm văn hóa tâm linh, trong đó có ngôi chùa Nhân Hòa. Đây là công trình văn hóa lớn nhất, là tài sản và ngôi nhà chung của cộng đồng người Việt tại Ba Lan. Cho tới nay với sự ủng hộ nhiệt tình của toàn thể cộng đồng người Việt tại Ba Lan và các nước khác đã quyên góp số tiền đủ mua 8000 m2 đất, làm hạ tầng, hoàn thiện việc xây thô chùa Nhân Hòa. 

- Tổ chức các lớp dạy tiếng Ba Lan cho bà con trong khuôn khổ quỹ Liên minh Châu Âu dành cho quá trình hội nhập của công dân các nước thứ ba.

- Duy trì và phát triển tờ báo Quê Việt (cả báo viết lẫn báo mạng), biến đây thành sân chơi bổ ích và món ăn tinh thần không thể thiếu của một bộ phận cộng đồng.

Du học sinh Việt Nam tại Ba Lan

Có thể liệt kê những đóng góp khác của Hội, song điều quan trọng là từ khi thành lập đến nay Hội đã thực sự là chỗ dựa tinh thần cho một bộ phận lớn của cộng đồng, cùng các hội đoàn khác góp phần tạo nên gương mặt cộng đồng như chúng ta thấy hiện nay. Qua quá trình hơn 15 năm hình thành và phát triển, Hội Người Việt Nam tại Ba Lan đã thực sự là tổ chức nòng cốt, biết tập hợp và đoàn kết cộng đồng, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau trong đời sống vật chất và tinh thần nơi xứ người, động viên bà con luôn hướng về quê hương đất nước.

Có thể nói cộng đồng người Việt tại Ba Lan hiện nay rất đông đảo, sẽ là điểm tựa giúp đỡ cho những du học sinh của Việt tới đây có điều kiện sinh sống và học tập tốt nhất.